Kijk eens naar Nieuw Krispijn 4

Omdat in 1872 de eerste trein van Rotterdam naar Dordrecht begon te rijden was het logisch om vlakbij het station ‘uitspanningen’ te beginnen. Ten zuiden van de spoorlijn moet dat zijn gebeurd in het eerste huis aan de Dubbeldamseweg; een soort boerderij waar in 1873 C. de Korver, melkboer  en stalhouder woonde. Het pand werd hernoemd tot  uitspanning Nieuw Dordrecht en De Korver ging zich ook tapper  en logementhouder noemen. Treinreizigers konden zich in hier laven en eventueel overstappen op paard en wagen naar andere bestemmingen op het Eiland. Rond 1900 werd het uitgebaat door zijn zoon A.M. de Korver. Inmiddels was het genummerd als Dubbeldamseweg 48. Bovenaan dit blog ziet u de situatie van voor 1905.

Nr 48 in 1912.
Nr 48 in ca 1935.

Arnoldus Marinus liet, omstreeks de dood van zijn vader in 1905 een heel nieuw pand bouwen. Helaas zijn er geen blauwdrukken van het pand en de gevel, maar gelukkig zijn er enkele foto’s van de weg waarop het toen Hotel-Café-Restaurant genoemde pand in zijn vroegere glorie te zien is. De vroegste dateert van ca 1912 en de volgende van rond 1935. Vanaf de jaren ’20 stond het pand bekend als Café Versteeg (van vader J. en zoon H. Versteeg). In de jaren ’70 was het beroemd als Café Smits en was het het centrale punt waar schriftelijke rijexamens werden afgenomen in de serre (links) en van waaruit je afreed voor de praktijk. De foto met de triomfantelijke geslaagde jongeman dateert van 1974. Ik ben er zelf in begin 1973 afgereden.

Nog niet lang geleden is het pand is nu aan de buitenzijde helemaal wit gestuct met groene accenten. De gevelbekroning is deels verdwenen en de roedeverdeling van de vensters is gemoderniseerd. Van de vroege art-decostijl van de gevel is niet veel meer over. De serre aan de tuinzijde is nog steeds aanwezig, maar valt nu veel minder op omdat ze dichtgezet is. Duidelijk is op de foto uit 1912 te zien dat de bijbehorende tuin oorspronkelijk groter was dan tegenwoordig. Er is alleen nog een prachtige paardenkastanje van over. Nu ligt hier voor een groot deel een voetgangers-en wielrijderstunnel (Transvaaltunnel). Het is nog steeds een horecapand, maar  corona heeft het café de das omgedaan. Volgens de eigenaar hebben echte café’s geen bestaansmogelijkheden meer. Het wordt volgend jaar een sushibar- en grill.

De groen-witte versie van tot voor kort.

Intussen is het niet waarschijnlijk dat de oude baksteengevel, het vroegere houtwerk en de originele natuursteenelementen nog terugkomen. Zo te zien wordt het groen in de gevel vervangen  door donkergrijs. Jammer, want het is zo’n beeldbepalend gebouw op de hoek van twee wegen. Vanaf de Mauritsweg rijd je er recht op aan. En dan zag je, zoals op de tekening hieronder, een mooi harmonisch pand dat perfect in zijn omgeving paste. Maar als die ook onherkenbaar verandert….

Reconstructie van de originele situatie vlak na 1905

Wordt vervolgd.

Kijk eens naar Nieuw Krispijn 3

Bij ons op de hoek, Mauritsweg-Dubbeldamseweg, staat al vele jaren een nogal verwaarloosd  pand: nr. 49. De ingang is links en die is flink scheefgezakt. Of dat door de funderingsproblematiek in de wijk komt weet ik niet, maar in 2001-2002 hebben we in ons rijtje nieuwe paalkoppen gekregen. Dat heeft het verzakken gestopt. Of het voor het hoekpand te laat was weet ik ook niet, maar het ziet er niet jofel uit.

Dubbeldamseweg zuid 49, februari 2021

De rechterkant is al tientallen jaren winkel. In de jaren 59-ca 73 zat er een boekwinkel in, later een videotheek, een visartikelenwinkel, een knutselmaterialenshop en nu komt er een activiteitencentrum in. Die verbouwing tot winkel heeft nogal rigoureus plaatsgevonden en is niet bepaald van hoge kwaliteit. Bovendien is er aan de achterkant nog een loods met een plat dak aangebouwd ten behoeve van de visartikelen. Beide ingrepen, de winkelpui en de aanbouw, zijn geen voorbeelden van respectvol omgaan  met een historisch pand.

Boekwinkel Vos en van der Leer, ca 1965 (met dank aan Arnaud Makkenze).

Het is namelijk in 1908 gebouwd als particuliere woning, echt een ruim herenhuis, maar het is sinds de vroege jaren 20 jarenlang een boven- en benedenwoning geweest. Tot mijn grote verrassing bleek er een mooie erker, met balkon erboven, aangezeten te hebben. Als je goed kijkt boven de louter functionele etalage zie je daar nog sporen van in de gevel. In de bouwvergunningen bleek een complete blauwdruk van het huis te zitten, met de oorspronkelijke indeling en de uitgewerkte gevel.

Blauwdruk detail, 1908.

Gek genoeg zijn er nauwelijks vooroorlogse foto’s van de hoek beschikbaar. Je bent afhankelijk van gezichten op de weg waar dan een hoekje van nr. 49 (toen nr. 39) op staat. Zie de grote foto bovenaan het blog. De blauwdruk en de huidige foto waren echter goed genoeg om een reconstructie van te maken. De gevel is om je vingers bij af te likken, maar of hij ooit nog eens zo zal worden…

Foto waarschijnlijk uit de jaren 30, het mannetje uiterst links loopt onder de erker van mijn werkkamer.
Reconstructie naar de foto’s en de blauwdruk. De kleuren van de verf zijn helaas niet bekend.

Wordt vervolgd.

Kijk eens naar Nieuw Krispijn 2

MAW1-23

Als ik door de jaren heen van het station naar huis fietste kwam ik op de Mauritsweg altijd langs een blok tweehoog woningen. De bakstenen gevel was wat smoezelig geworden en ik werd altijd wat kriegelig als ik de ‘moderne’ aanpassingen van veel van de ramen en deuren zag. Ik stond er verder niet bij stil, maar ik had er geen positief gevoel bij. Het was pas in 2019 dat ik in de straten in mijn wijk (en ook in andere buurten in Dordrecht) in rijen in één keer gebouwde woningen begon te zoeken naar de huizen die nog hun originele kozijnen en verder houtwerk hadden. Gek genoeg was er dikwijls nog altijd wel één die min of meer onaangetast was. In het genoemde blok was het zelfs nog beter: de rechterhelft leek, hoewel wat verwaarloosd, tamelijk onaangetast.

Mauritsweg 1-23 op 12 januari 2021

In 2020, tijdens de lockdowns, ontdekte ik de bouwdossiers op de site van het Regionaal Archief van Dordrecht. Een echte vondst. Alle bewaard gebleven Dordtse bouwdossiers, inclusief aanvragen, bestekken en blauwdrukken van voor de Tweede Wereldoorlog waren gewoon beschikbaar. Ook die van Mauritsstraat (de oudere naam van de Mauritsweg) 1-23. De bouwaanvraag dateerde van december 1923 en uit een Aanvraag tot afgifte van eene verklaring van voltooiing van 24 november 1924 bleek het rijtje afgebouwd te zijn. De initiatiefnemer was ene A. Hooijkaas en de bouwmeester/uitvoerder zou G. van Hoek worden. Dat was dus baas Hoek, die schuin tegenover de te bouwen panden op nummer 2 zijn eveneens zelf gebouwde huis had. Het staat er nog steeds en herbergt nu een kamerverhuurbedrijf voor buitenlandse werknemers, voornamelijk Polen.

De bouwaanvraag van 21 december 1923

Het was het eerste rijtje huizen dat ik vroeg in 2021 fotografeerde toen ik begon mijn plan voor een totale documentatie van Nieuw Krispijn Oost te verwezenlijken. Eigenlijk viel me toen pas echt op wat er allemaal mankeerde aan die huizen en hoe leuk de detaillering van de muren en daklijsten eigenlijk was. Nu kon ik het geheel ook vergelijken met de blauwdruk van de gevel. Je kon daarop ook zien dat tijdens de bouw al aanpassingen aan die gevel waren gedaan.

De blauwdruk van de gevel

Ik besloot, toen ik die vergelijking maakte, die blauwdruk te gebruiken om een reconstructie te maken van de oorspronkelijk plannen (inclusief de deuren, die een eigen blauwdruk hadden). Het resultaat ziet u hieronder.

Mijn reconstructie in rode baksteen met donkerder details.

Zo begon het…

Wordt vervolgd.